[4-7 tuổi] Phonics - Chìa khóa giải mã việc đọc tiếng Anh cho con

Bạn có muốn một ngày nào đó con mình có thể tự mở sách ra và đọc những từ tiếng Anh đầu tiên mà không cần mẹ nhắc? Không phải học thuộc lòng, không phải đoán mò, chỉ đơn giản là con hiểu và tự đọc được. Đó chính là điều Phonics mang lại.

Phonics giống như “chiếc chìa khóa” giúp con giải mã ngôn ngữ theo cách tự nhiên nhất, nhẹ nhàng, đúng bản chất và không gây áp lực cho cả mẹ lẫn con.

Vậy Phonics là gì và tại sao nó lại được nhắc đến nhiều như một giải pháp kỳ diệu trong việc dạy đọc tiếng Anh?

Hiểu một cách đơn giản, Phonics (ngữ âm) là phương pháp dạy đọc giúp trẻ kết nối âm thanh với chữ cái (hoặc nhóm chữ cái) tương ứng. Hãy hình dung thế này: khi chúng ta học tiếng Việt, ta học từng chữ cái rồi ghép vần để tạo thành từ. Phonics cũng hoạt động tương tự. Nó dạy trẻ nhận diện các âm cơ bản mà mỗi chữ cái hoặc nhóm chữ cái tạo ra.

Ví dụ: khi con gặp từ "mat", con sẽ ghép các âm/m/ – /æ/ – /t/ → đọc thành “mat”. Và điều kỳ diệu là khi gặp từ mới như “bat”, “hat”, con có thể áp dụng ngay quy tắc đã học để tự đọc mà không cần ai giúp đỡ.

Vì sao Phonics quan trọng hơn đối với tiếng Anh?

Khác với tiếng Việt, tiếng Pháp hay tiếng Tây Ban Nha – nơi hầu hết các chữ cái chỉ có một âm duy nhất và tạo ra sự tương ứng gần như 1-1 giữa chữ viết và âm thanh – tiếng Anh lại có một mối quan hệ phức tạp hơn nhiều. Tiếng Anh có nhiều quy tắc phát âm bất quy tắc, cùng một chữ cái có thể có nhiều âm khác nhau.

Ví dụ:

• Chữ cái a trong cat, car, cake → phát âm khác nhau.

• Âm /f/ có thể viết thành f, ph, gh.

Chính sự không nhất quán này đòi hỏi việc dạy Phonics phải có hệ thống rõ ràng và tuần tự. Nếu không có một hệ thống bài bản, người học rất dễ bị rối, bỏ lỡ các quy tắc quan trọng và gặp khó khăn trong việc giải mã từ. Một cách tiếp cận ngẫu nhiên hoặc chỉ dựa vào việc đoán từ theo ngữ cảnh sẽ không đủ để xây dựng nền tảng đọc vững chắc cho tiếng Anh.

Phonics - công cụ được công nhận toàn cầu

Trên khắp thế giới, từ Anh, Mỹ đến Singapore hay Úc, rất nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh Phonics là một công cụ cực kỳ hiệu quả trong việc dạy trẻ biết đọc. Nó giúp trẻ không chỉ đọc đúng mà còn đọc chính xác hơn, xây dựng một nền tảng vững chắc ngay từ đầu.

Điều này đặc biệt quan trọng với trẻ em Việt Nam khi tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai. Phonics giúp con hiểu rõ mối quan hệ giữa âm và chữ, từ đó điều chỉnh phát âm chuẩn xác ngay từ đầu, tránh được sự nhầm lẫn từ cách đọc tiếng Việt.

Lợi ích vượt trội của Phonics

Một trong những lợi thế chính của việc sử dụng phương pháp tiếp cận dựa trên ngữ âm là cải thiện kỹ năng đọc một cách toàn diện. Ngữ âm giúp trẻ hiểu được mối quan hệ giữa các chữ cái và âm thanh, cho phép chúng giải mã các từ mới một cách hiệu quả.

Trẻ có thể đọc hầu hết mọi từ chúng gặp, ngay cả những từ chúng chưa từng thấy trước đây. Điều này khác biệt hoàn toàn với các phương pháp như "toàn từ" (whole word), vốn yêu cầu trẻ ghi nhớ hàng nghìn từ riêng lẻ, khiến chúng không có chiến lược nào khi gặp một từ mới.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc giảng dạy ngữ âm rõ ràng dẫn đến khả năng đọc và hiểu tốt hơn, điều này rất cần thiết trong việc học hoặc đọc các môn học khác viết bằng tiếng Anh . Tuy nhiên, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng Phonics cải thiện khả năng giải mã từ (decoding) nhưng không nhất thiết là cải thiện trực tiếp khả năng đọc hiểu (comprehension) hay vốn từ vựng. Những kỹ năng này cần được dạy, bổ trợ thêm song song.

Phonics còn giúp trẻ viết và đánh vần chính xác hơn

Không chỉ dừng lại ở việc đọc, việc dạy Phonics có hệ thống còn giúp nâng cao khả năng viết đúng khi nghe đọc chính tả (dictation). Bằng cách học cách chia các từ thành các âm riêng lẻ của chúng, trẻ trở nên thành thạo hơn trong việc:

• xây dựng từ

• giải cấu trúc từ

  → dẫn đến khả năng viết chính xác hơn.

Trẻ có khả năng đánh vần khoảng 84-87% các từ tiếng Anh tuân theo các quy tắc nhất quán. Điều này hiệu quả hơn nhiều so với việc cố gắng ghi nhớ cách viết, cách phát âm của từng từ riêng lẻ.

Phonics – chiếc chìa khóa vạn năng để mở ra thế giới đọc

Nếu ví việc đọc là mở cửa tri thức, thì Phonics chính là chìa khóa vạn năng thay vì một chùm chìa khóa riêng cho từng cánh cửa.

Khi một đứa trẻ có thể đánh vần một từ bằng cách lắng nghe âm thanh của nó, chúng đã chứng tỏ rằng chúng hiểu cách hoạt động của chữ → âm. Từ đó, trẻ có thể áp dụng kiến thức để đọc bất cứ trang sách nào, tự tin bước vào thế giới mới đầy hứng thú.

Tóm lại,

Phonics không phải là phép màu, nhưng là một phương pháp khoa học, rõ ràng và có hệ thống để giúp trẻ tự đọc tiếng Anh. Khi trẻ nắm được “chìa khóa ngữ âm”, con có thể tự mở cánh cửa tri thức mà không cần ghi nhớ hàng nghìn từ hay đoán mò.

Nếu bạn muốn con có nền tảng tiếng Anh chắc chắn, phát âm chuẩn sớm và tự tin đọc - viết, thì Phonics chính là điểm khởi đầu quan trọng nhất.

👉 Đừng bỏ lỡ bài tiếp theo trong series: Lộ trình học Phonics chuẩn cho trẻ 4-7 tuổi!

Maily Linguee