[4-7 tuổi] Trước khi dạy con tập đọc, hãy cùng con chơi các trò chơi ngôn ngữ

Trẻ không thể “giải mã” chữ viết ngay lập tức. Trước khi bước vào thế giới của chữ cái, con cần được đắm mình trong thế giới âm thanh - nơi con lắng nghe, bắt chước và cảm nhận nhịp điệu của ngôn ngữ. Giống như việc học đi xe đạp: phải biết giữ thăng bằng trước khi đi vào con đường phức tạp. Học đọc cũng như vậy: từ những âm thanh quen thuộc, con mới kết nối được với con chữ và tự mình mở khóa thế giới.

Bạn có để ý không, trẻ học nói rất tự nhiên: con lắng nghe tiếng nói của ba mẹ, tiếng nước chảy, tiếng mở cửa, tiếng bước chân… rồi dần dần bắt chước những âm thanh ấy. Trẻ không cần học bảng chữ cái để biết nói, và hành trình học đọc cũng đi theo quy luật tự nhiên đó, chỉ khác ở chỗ diễn ra theo trình tự ngược lại.

Từ những âm thanh đã quen thuộc, chúng ta giúp con kết nối với con chữ, và từ đó con tự “giải mã” thế giới. Những năm đầu đời là giai đoạn cần thiết để trẻ có nguồn âm thanh chất lượng, chuẩn xác.

Vì tiếng Anh là ngôn ngữ tượng thanh, việc cho con nghe vần điệu, nhạc, đọc sách là nền tảng cực quan trọng để bước vào giai đoạn học đọc. Nếu con chưa được chuẩn bị kỹ, chúng ta cần thêm thời gian giúp con thích nghi, không vội vàng.

Phonics Readiness - Giai đoạn "thai nghén"

Giai đoạn đầu của hành trình Phonics, mình gọi là “giai đoạn thai nghén” – Phonics Readiness (0–5.5 tuổi). Đây không phải giai đoạn nặng nề mà rất nhẹ nhàng, vui vẻ.

Mục tiêu chính là phát triển kỹ năng tiền Phonics quan trọng:

• nhận diện âm thanh

• cảm âm và vần điệu (rhyming)

• hiểu mối liên hệ giữa các âm

Khi đã có nền tảng này, việc học đọc Phonics sẽ tự nhiên hơn rất nhiều, không ép buộc, không máy móc.

Đây là những viên gạch đầu tiên, dù không nhìn thấy rõ trên giấy, nhưng lại là yếu tố quyết định sự thành công của cả hành trình. Khi con đã có thể nhận diện âm, nghe được vần, con sẽ dễ dàng tiếp nhận các quy tắc Phonics phức tạp hơn rất nhiều. Việc học đọc Phonics sẽ trở nên dễ dàng và tự nhiên hơn, không còn là sự gượng ép hay ghi nhớ máy móc.

5–6 năm đầu đời của trẻ vô cùng quan trọng trong việc học ngôn ngữ. Đây là quãng thời gian không dài nhưng quý giá để con trẻ và cha mẹ có thể kết nối, tập thói quen cùng chơi và tương tác ngôn ngữ với nhau. Nền tảng này giúp những bước đi tiếp theo trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn.

Biến trò chơi thành bài học: Mở khóa ngôn ngữ qua niềm vui

Một trong những bí quyết để hành trình này không trở thành áp lực chính là biến việc học thành những khoảnh khắc vui vẻ. Con trẻ rất thích học qua chơi, chơi nhưng không hề biết mình đang học. Thay vì ngồi vào bàn học một cách nghiêm túc, bạn có thể biến các kỹ năng tiền Phonics thành những trò chơi đơn giản mà cả nhà đều có thể tham gia.

Bạn có thể:

• Chơi trò "I Spy" bằng cách nói "I see something begin with /c/".

• Chơi trò "Vỗ tay theo nhịp", vỗ tay theo số âm tiết của một từ như "Pumpkin" là hai nhịp.

• Chơi "Gieo vần" đầy thú vị: "Con có biết từ nào có vần giống với từ 'cat' không?".

Trước khi Chan Chan 6 tuổi, mình đặc biệt thích đọc thơ và đọc các cuốn sách, hát những bài hát vần điệu cùng con. Những câu chuyện được kể bằng vần điệu không chỉ thu hút sự chú ý của trẻ mà còn giúp con phát triển khả năng nhận thức ngữ âm một cách rất tự nhiên.

Cứ thế, trong những giây phút vui vẻ bên nhau, con dần làm quen với âm thanh, nhịp điệu của ngôn ngữ, tạo ra một nền tảng vững chắc để sẵn sàng bước vào hành trình đọc sách chính thức.

Học ngôn ngữ là hành trình – và cần sự kiên nhẫn

Hãy để việc học là quá trình kết nối hằng ngày: qua bài hát, câu chuyện, trò chơi, những hoạt động trong bữa ăn, lúc tắm, khi đi dạo…

Trẻ cần được rèn thói quen chơi cùng ba mẹ mỗi ngày để từ đó chúng ta có thể dễ dàng “bắt cầu” sang việc giúp trẻ ngồi học ở bàn nhẹ nhàng hơn trong ở độ tuổi “tiền tiểu học” (từ 5 tuổi). Một giai đoạn mới của trẻ. Giai đoạn thay đổi về thể chất, tâm sinh lý, sự tập trung, nhận thức và cả ngôn ngữ.

Tóm lại,

Trước khi dạy con đọc, hãy giúp con “chơi với ngôn ngữ” qua âm thanh, nhịp điệu và các trò chơi ngữ âm. Đây là chìa khóa để tạo nên nền tảng Phonics vững chắc, giúp con bước vào hành trình đọc - viết một cách tự nhiên, vui vẻ và hiệu quả. Đồng hành với con mỗi ngày chính là món quà quý giá nhất mà bố mẹ có thể dành tặng trong những năm đầu đời.

👉 Đừng bỏ lỡ bài tiếp theo trong series: Lộ trình học Phonics chuẩn cho trẻ 4-7 tuổi!

Maily Linguee